Halka namazı (kırklar namazı)
Öncelikle Namaz kelimesinden başlayalım; “Namaz” kelimesi türkçedir. Bize farsça dan “NEMAZ” KELİMESİNDEN geçmiştir. Dolayısıyla Kur’ran da “namaz” kelimesi yoktur.
Kur’an da… İnsan-ı Kamil seviyesine ulaşmak için kulların herşeyin yaratıcısı olan Tanrı’ya ibadet etmeleri tavsiye edilir (bu ayetlerin genelde sonunda BUNU YAPMANIZ HAYRINIZADIR DER)
İBADET ise, orjinal haliyle Kur’ran da iki şekilde yer alır. Bunlar; SALAT yani… “bedenen yapılan ibadetler” ki buna alevi-bekataşi islam anlayışında NİYAZdır…. Diğeri ZİKİR “dil ile yapılan ibadetler….
Peygamber Efendi’miz salatın sadece bir çeşidi olan Namazı göstermiştir.(İbadetin sadece namazdan ibaret olmadığını; salat yada zikirin birbirine üstünlüğü bulunmadığını bunların Allah’a ulaşmak için birer vasıta olduğunu dile getirmiştir)
Kur’ran da salatın bir çeşidi olan namaz da üç unsurun mutlaka…(kıyam, secde ve rukü) bulunması gerektiği belirtilmiştir. Yani bizim Ayin-i Cemlerde kıldığımız namaz gibi, (Ayin-i Cem’lerde tevhid kısmında…

Nasıl kılınır
Namazda ilk hizmet sahibi “Selmanı Farraş” önce meydanı süpürür, meydanı açar. Sonra abdest suyu dağıtılır ve herkes elini yıkar. Meydan açılırken çıra duasının (Nur suresi 35. ayet) okunmasıyla delil uyandırılır ve arkasından edebi erkan ile üç Duvaz-ı İmam (Düvâzdeh imâm) birbirine bağlı olarak okunur. Kısa bir ara verilir. Bundan sonra âşıklar fasıla başlar. Burada daha çok Hazreti Ali’yi, Oniki İmamı, Hacı Bektaşı Veli’yi öven medhiye türü şeylerle Duvaz-ı İmam (Oniki imamın adının geçtiği Nefes) okunur. Aşıklar böylece bir fasıl geçtikten sonra kısa bir ara verilir. Gözcü; “Zâkirlerin zikri gerek” der ve ikinci fasıl başlar (Deyişler okunur). Bu da bittikten sonra namaza devam edilir. Üç Duvaz-ı İmam okunur sonra “mi’raçlama” okunur. Mi’raçlama okunurken Hazreti Muhammed’in Mi’rac’a çıkışına sıra geldiğinde topluluk ayağa kalkar ve bir dörtlük ile öylece ayakta okunur. Sonra semaha geçilir.
Bu samaha “Kırklar Semahı” denilmektedir. Miraçlama’nın sonunda başlar ve şu şekilde olur.
1- Çark (Hızlı dönüş, pervane) sonunda samah dönenler ayakta durur ve baba gülbeng okur.
2- Duvaz-ı İmam (saz eşliğinde okunurken dönenler oturur)
3- Gülbeng (baba veya dede dualar okur)
4- Semah Yürüyüşü (Turnalar deyişi eşliğinde)
5- Çark (samah dönüşüne bağlı olarak hızlı dönüş) sonunda semah dönenler ayakta durur ve baba gülbeng okur.
6- Duvaz-ı İmam (saz eşliğinde okunurken dönenler oturur)
7- Gülbeng
8- Ağırlama (nenni de denir, samah dönenler ayakta durur)
9- Samah Yürüyüşü (deyiş eşliğinde)
10- Çark (samah yürüyüşüne bağlı olarak hızlı dönüş)
11- Gülbeng (ayakta dua edilir)
12- Tevhid (dönenler ve ayaktakiler diz üstü oturur, Sadık Baba’nın veya Kul Hüseyin’in deyişi okunur)
13- Tevhid’den sonra bir kişi: “Çekelim aşkın yayın, Cem’e girmesin hayın, Tevhid kemalı buldu, Erkan yerini aldı, Diyelim ahhh Hüseyin” der.
14- Gülbeng çekilir
15- Saka Suyu (Saka Hüseyin) iki veya üç görevli, saka suyu duası okunduktan sonra Cem’de oturanlara tas ile su dağıtır ve birer yudum içilir.
16- Lokma ve sofra (getirilen lokmalar sofraya dizilir, yemekten önce ve sonra dua okunur.)
17- Gözcü ortaya gelir “Oniki hizmetin tamamına diyelim Allah Allah”! der. Sonra Baba son gülbengi okur:
“Allah Allah, Allah, Allah, akşamlar hayr ola, hayırlar feth ola, şerler def’ola, münkirler mat, münafıklar berbad ola. Ya Hazreti Allah namazımızı niyazımızı kabul eyliyesen. Üçler, Beşler, Yediler, Oniki İmam, Ondört Mahsum-ı Pâk, Onyedi Kemerbest ve Kırkların hayli himmetleri; sefa nazarları üzerimizde hazır ve nazır ola, gelmiş görmüş ola, göz gönül katmış ola. Bilerek, bilmeyerek yaptığımız günahlarımızı af ü mağfiret eyleyesen, bin günahımızı bir gerçeğe bağışlayasan. Nur-ı Nebi, Kerem-i Ali, pirimiz-üstadımız Seyyit Hünkâr Hacı Bektaşı Veli. Dil bizden nutuk Hazreti pirden. Gerçeğin demine hû Ya Ali. Oturup duran, pir ve civan ârife nazar, gerçeğe hû; Gaybetsiz başını yastığa koyan sağ yata selâmet kalka; sırrı sır edenin demine hu, hak saklaya, Hızır bekleye cem’i cümlemizi.”

Kaynak: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr