Arşiv kayıtlarına göre köye ilk yerleşimin 14 ile 15. yüzyılları arasında olduğu tahmin edilmektedir. Köye daha sonra Orta Asyadan göçebelikle gelen atalarımız yerleşmiş ve köy nüfusu artmaya başlamıştır. Araştırmalara göre göçebe oba halkları 1230’lu yıllarda Horasan bölgesinden göç ederek 1700’lü yıllarda Anadolu’ya gelmiştir. O dönemlerde Horasan bölgesi İran, Afganistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’ın içerisinde olduğu geniş bir alanı kapsıyordu. Horasan kelime anlamıyla ‘’Güneşin doğduğu yer’’ anlamına gelir. 1530 tarihli Amasya köyleri haritasında köyümüzün ismi Halifelü olarak geçmektedir. Köy çok eskiden Yavaş Nahiyesine bağlıymış. Aynı zamanda yöre halkı tarafından Öz Nahiyesi olarak da söylenirmiş. Daha sonra bağlı olduğu nahiyesinin ismi 1840 kayıtlarına göre Ezinepazarı olarak değişmiştir. Çevre köyler tarafından köyün aynı zamanda kalfalı (galfalı) olarak bilinmesi, tahminen bu köyde yaşayan kalfa adıyla anılan bir kişiden kaynaklandığı ve bu kişininde Mehmet Kalfa adında Malatyalı önemli bir kişi olduğu söylenmektedir. Malatya’nın Kuluncak ilçesinde Mehmet Kalfa ziyaret yeri vardır ve Mehmet Kalfada Şah İbrahim Ocağı evladıdır. Yapılan araştırmalarda 1840 yıllarında köyün 11 haneli olduğu görülmektedir. Köyün tarihi ile ilgili araştırmaları, bilinenlerden bilinmeyene doğru giderek yapacak olursak, köyün Şah İbrahim Ocağına bağlı, Mehmet Kalfa diye bir zatın yaşadığı ve bu kişininde Şah İbrahim Ocağı evladı olduğu bilinmektedir. Ayrıca Mehmet Kalfa’nın Salmanlı oymağına bağlı Demirci obası mensubu olduğu değişik tarih kitaplarında yazmaktadır. Aynı zamanda köyümüzdeki bazı yaşlıların anlattıklarına göre eskiden köyümüzde demircilikle uğraşanların olduğu söylenmektedir. Eskiden soy isimleri yaptığı meslek adlarına göre verildiği düşünüldüğünde köyümüzde demircilikle uğraşan sülalelerin olduğu doğruluk kazanmaktadır.Aynı zamanda Kahramanmaraş Demircilik kasabasında yerinde yapılan araştırmalarda burada ki yaşam tarzları gelenekler, halkın kullandığı isimler ve anlatılanlara göre köyümüzle ortak noktalarının çok olduğu anlaşılmıştır. Demirci obası halkından olanlar Orta Asya’dan Anadolu’ya ve daha sonra Türkiye’nin her tarafına dağılmışlardır. Bunlardan bir kısmının Mardin, Mersin, Yozgat, Kırşehir, Eskişehir, Aydın, Kahramanmaraş, Malatya, Sivas, Tokat, Amasya, Çorum, Ankara, Aydın’da, olduğu tarih araştırma kitaplarında yazmaktadır. Tarih kitaplarında bu köye ilk yerleşenlerin Halifeli obasından olduğu savunulmaktadır. Bazı kaynaklarda ise Halfalı obası ile köyümüzün alakası kurulmaya çalışılmıştır. Fakat Halfalı oba mensupları Şahseven Federasyonuna bağlı Azeri topluluklarından oluşmaktadır ki bizim köyümüzün geçmişinde Azerilikle ilgili hiçbir bilgiye ulaşılamaması bu tahminlerin kesin bir bilgi ve kanıt olmadan yapılmış bir yorum olarak görülmektedir. Yukarıda yazılanları özetleyecek olursak köyümüzde yaşamış olan atalarımızın Salmanlı oymağına bağlı Demirci obası halklarından olma olasılığı çok yüksektir. Köyün isminin Halifeli olmasının da ne kadar anlamlı ve köklü bir isim olduğunu gururla söyleyebiliriz. Öyleki; Şah İbrahim’in oğullarından aynı zamanda ocağının taliplerinden Murteza Halife ve Veli Halife’nin isimlerinde Halife geçmesi ile aynı zamanda tarihte Halifelerin ve Halifeliklerin önemli bir yer tutması, köy isminin anlamlı bir isim olduğunu hatırlatmaktadır.

1530 Tarihli Amasya Köyleri Haritası (Kaynak: Yunus ZEYREK Arşivi)

Halifeli Köyü eski hane sayısı