Alevilik “din adamı” üzerine kurulu bir yol da değildir. Alevilik Talip üzerine kurulu bir Yol’dur.
Aleviliğin kaynağı ocaklardır. Kutsal Ailelerdir (?!) Ocak sistemi kavranmadan Alevilik Yol’u anlaşılamaz. Ocak demek Dede ve Talip bütünü demektir. Ocak taş bir yapı değildir. Bina arayan ocağı bulamaz. Ziyaret ya da tekke gibi mekânlar ocak değildir.

Ocak, dede ve talip birlikteliğine dayanan sosyal bir yapıdır. Dede ve talip neredeyse ocak da oradadır.
Alevilik’te Talip Pir’e, Pir Ocağa taliptir. Talip’in Dedesi, Dede’nin de Dedesi vardır. Dede’nin Dedesi talibin Mürşididir. Mürşit ise Yol’un talibidir. Yol’a talip olmak turab olmaktır. Talipte ikrar ve itikat olmaz ise Mürşit ne yapabilir?
Mürşit, Pir, Rehber, Talip, Yol’un talipleridir. Yol, Hakk’a giden Yol’dur. Hakikat, Yol’un sonundadır. Yol’un sonu Işığa açılmaktadır. Işık ki yer gök yok iken var olandır. Mürşit, Pir, Rehber, Talip bir bütündür. Yol’dan ayrılana, Yol’u yadsıyana, Yol’u küçümseyene Yolcu denmez. Hakk Yol’unu terk edenler serseri olur, zulmete düşer.

Mürşidin, Pirin, Rehberin, Talibin Yol’da olması için Cem gerekir. Cemin aslı “Görgü”dür. Cem olmazsa Yol olur mu? Cem yoksa zulmet vardır. Cem için İkrar gerekir. İkrar için ise İtikat gerekir.
İtikat, “inanç” olarak açıklanamaz. İtikat sahiplerinin gözleri perdeli değildir. İtikat sorgu-görgü üzerinedir. İtikat aramaktır. Hakikat aranmaktadır. Yalanla, dolanla, iftirayla, riyayla, egoyla Hakikat aranır mı?..

Kaynak:Ünsal Öztürk, Alevilik Sır İçinde Sırdır

PİR’İ PİRAN Hacı Bektaşı Veli
Mürşid Şah İbrahim Veli
Pir Yusuf Dede
Rehber Aşık Ereni (örnek)
Talip Alevi itikat ve görgü sahibi canlar

Dedelik Kavramını birazda inceleyelim:
Dedelik yani rehberlik İmam Cafer buyruğunda şöyle belirlenir. Dedelik yapabilmek için alevilik yolunun yani tarikatın tüm bilgilerini, görgülerini bilmesi, uygulaması ve taliplerine öğretmesi gerekir . Olgun bir kişi olması gereklidir. Kemale ermemiş kişinin başkasına yol göstermesine ve onu uygulamasına olanak yoktur. Dedenin Dört Kapı ve Kırk Makamı ve bunların kökeninin nereye dayandığını bilmesi lazımdır.

Rehber, yol göstericidir. Köy köy dolaşarak olup bitenleri tespit ederek Pire bildirir. Köylü, yani genel olarak halkla daima temastadır. Bir nevi gözcüdür. Rehber senede bir defa bütün taliplerine sıra ile gider. Gittiği köy veya kentin sorunlarını dinler, dertlerini saptar ve bunları tek tek pire bildirir. Bundan başka gittiği her köyde kendisine kurban kesilir. Bütün halka haber verilerek toplanıp Ayin-i Cem yaparlar. Ayrılacağı gün bu yaptıklarına karşılık olarak kendisine “Çıralık” diye adlandırılan ve herkesin gönlünden koptuğu kadar bir miktar para verilir. Halk arasında buna “Hakkullah” da denir.

Dedelikte birde dikmelik payesi verilmiş kişiler vardır.Bunlar pir, rehper ve Mürşidin bağlı oldukları dergahlarda ve ocaklarda uzun müddet hizmet ettikten sonra dedeleri tarafından artık bilgi ve görgüleri yeterli görülerek irşad edilip kendilerine “Dikmelik” payesi verilen kişilerdir.Bunlar arasında dedelik yapabilenler vardır.